Asbestsanering van het monumentale aquariumgebouw in Artis
Het Aquariumgebouw in Artis is een rijksmonument uit 1881. Het was destijds het grootste en modernste aquarium van Europa. Steunend op 1.740 houten palen kon het ARTIS-Aquarium meer dan een miljoen kubieke liter water in de bassins kwijt. Het gebouw, ontworpen door Gerlof Salm, werd na opening internationaal geprezen als een wereldwonder. Een deel van dit gebouw was oorspronkelijk in gebruik als collegezaal en in die halfronde ruimte werd in 1926 het beroemde Heimans Diorama gerealiseerd. Het Heimans Diorama is na Panorama Mesdag het grootste diorama van Nederland.
Asbestreiniging met respect voor historisch kunstbehoud
Als onderdeel van een ingrijpende restauratie van het Aquariumgebouw vond in de zomer van 2021 een aantal asbestsaneringen plaats. Voor Vlasman een bijzondere opdracht, omdat ook het enorme schilderdoek en het bijbehorende duinlandschap op een veilige manier schoongemaakt en verwijderd moesten worden.
Het project omvatte een aantal kleine saneringen, bijvoorbeeld van zeilen met asbesthoudende bitumen, plaatmaterialen en vloerbedekkingen. Rondom het Diorama bevonden zich leidingen met asbesthoudende isolatie, waarvan restanten via de luchtstroming in de ruimte ook het geschilderde doek en het landschap hadden vervuild. Het was niet eenvoudig om het doek, met een afmeting van 8 bij 26 meter, te verwijderen, aangezien de ruimte slechts een kleine deur als uitgang bood. Daarom besloot Vlasman om het doek na de reiniging op te rollen met behulp van een speciaal voor deze opdracht ontwikkeld draaimechanisme. De rol werd verpakt en met de kraan van Vlasman naar buiten getakeld, om vanaf daar vervoerd te worden naar het depot van Hizkia in Kralingen.
Out-of-the-box-denken
Het monumentale karakter van het gebouw, met smalle doorgangen en kleine achterkamers waarin veel losse spullen zijn opgeslagen, bemoeilijkte het proces. Het vereiste creativiteit en out-of-the-box-denken om ter plaatse tot een goede oplossing te komen. Met het weghalen van het duinlandschap (inclusief de planten, de opgezette dieren, de licht- en geluidstechnische installaties en de constructie van hout met kippengaas) ontstond één groot asbestwerkgebied dat op een efficiënte manier gereinigd en vrijgegeven kon worden. Vlasman zette onder meer de vacuümunit in om droge materialen, zoals het duinzand, op te zuigen. De sanering werd volgens afspraak binnen vier maanden afgerond, waarna de restauratie van het Aquariumgebouw werd voortgezet.
Specificaties
- Project: Asbestsanering van het Aquariumgebouw in Artis, Amsterdam
- Opdrachtgever: Artis/Gemeente Amsterdam
- Doorlooptijd: juni 2021 – september 2021
Bijzonderheden
- Asbestsanering in monumentaal gebouw
- Reiniging, verpakking en transport van Heimans Diorama
- Doek van 8 x 26 m², kunsthistorische waarde, veel techniek
- Speciaal ontworpen draaimechanisme om doek veilig op te rollen
- Inzet vacuümunit voor opzuigen droge materialen
- Lastige aan- en afvoer vanwege beperkte ruimte